AKTUALNOŚCI

Już dziś zapraszamy w nowym sezonie pszczelarskim na warsztaty organizowane w ŚOB przez Pasiekę Edukacyjną Skrzydlaci Przyjaciele. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą pasieki. Więcej informacji tutaj.

W dniach 25-27 października w ramach obchodów Światowego Dnia Zwierząt pracownicy Śląskiego Ogrodu Botanicznego przeprowadzili w Szkole Podstawowej nr 2 w Orzeszu cykl zajęć edukacyjnych pt. „Polskie gatunki zwierząt... znane czy nieznane?”. Uczniowie z klas 4-6 mieli możliwość wykazania się oraz poszerzenia wiedzy w zakresie zwyczajów żywieniowych, rozrodczości, miejsc występowania i wielkości polskich ssaków, ptaków, płazów oraz gadów, poprzez udział w wielkoformatowej grze edukacyjnej. Same zajęcia zrealizowane zostały w ramach projektu "Różnorodność - potęga życia" dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Co łączy Śląski Ogród Botaniczny, ONZ i zachmurzenie? Międzynarodowy Dzień Muzeów i Centrów Nauki, który po raz pierwszy będziemy obchodzić 10 listopada. W Polsce do wspólnego świętowania zaprasza 29 instytucji zrzeszonych w SPiN (Porozumienie Społeczeństwo i Nauka), w tym również ŚOB.

W ramach tego wydarzenia, zaprosiliśmy do Śląskiego Ogrodu Botanicznego grupy zorganizowane, jest to więc wydarzenie o charakterze zamkniętym, jednak zachęcamy do odwiedzenia w tym dniu Parku Śląskiego i Uniwersytetu Śląskiego, gdzie będzie można wziąć udział w ciekawych warsztatach (więcej szczegółów tutaj).

Na świecie działa ok. 3 tys. centrów nauki, odwiedzanych co roku przez ok. 300 mln. osób. Sam Śląski Ogród Botaniczny gromadzi rocznie ponad kilkanaście tysięcy zwiedzających. Działalność centrów to nie tylko interaktywne wystawy, warsztaty czy pokazy. To zachęcanie do kreatywnego myślenia, odpowiedzialności oraz zaangażowania w dialog na temat globalnych problemów. Oczywiście, poszczególne instytucje często różnią się od siebie. Mają inny program, odbiorców, charakter działań. UNESCO dostrzegło rosnącą rolę centrów nauki oraz związek ich działalności z celami zrównoważonego rozwoju ONZ. Powołanie Międzynarodowego Dnia Muzeów i Centrów Nauki świadczy o tym, że środowisko to jest doceniane w skali światowej.

Polskie centra nauki, choć istnieją o wiele krócej, bardzo szybko się rozwijają i świadomie wpisują w światowy nurt.  W 2013 r. powstało Porozumienie Społeczeństwo i Nauka SPiN, w którego skład dziś wchodzi 36 instytucji. Dzielą się dobrymi praktykami, współpracują programowo, realizują wspólne projekty, biorą udział w debacie publicznej. Promują naukę i wzbogacają środowisko edukacji. W naszym kraju powstało nieoczekiwanie dużo instytucji, zaangażowanych w działania budujące relacje między nauką i społeczeństwem. Już w zeszłym roku zorganizowały ogólnopolski SPiN Day, który teraz odbywa się w ramach Międzynarodowego Dnia Centrów i Muzeów Nauki. Na światowej mapie miejsc aktywnie biorących udział w obchodach, polska reprezentacja przedstawia się imponująco. To ogromne zaangażowanie zwróciło uwagę międzynarodową i wywołało bardzo pozytywne reakcje.

W 34 miejscach przygotowywane są specjalne atrakcje, nawiązujące tematycznie do 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Odbywać się będą wystawy, warsztaty i pokazy naukowe, obejmujące swoją tematyką zagadnienia z wielu obszarów wiedzy. W niektórych instytucjach pojawią się goście specjalni, na co dzień związani z innymi miastami. Taka wymiana możliwa jest dzięki współpracy w ramach SPiN. Wspólnym elementem, który zobaczymy we wszystkich miejscowościach, jest prezentacja wyników światowego eksperymentu związanego z obserwacją chmur, przeprowadzonego w październiku tego roku. Mogli w nim wziąć wszyscy chętni, zaopatrując się w specjalną aplikację na smartfony. Zebrane dane umożliwiły stworzenie globalnej mapy zachmurzenia. Takie przedsięwzięcie nie powiodłoby się, gdyby nie zaangażowanie ogromnej liczby osób, żyjących w bardzo różnych geograficznie miejscach. Te przykłady pokazują, że niektóre ważne cele mogą być realizowane tylko w wyniku współpracy wielu podmiotów, a działania lokalne mogą mieć globalne znaczenie.

Szanowni Goście, od 1 listopada obowiązywać będą nowe godziny otwarcia naszego Ogrodu:

Ogród Żółty (CEPiE,ul. Sosnowa 5)

 od poniedziałku do piątku w godz. 7-18

w soboty i niedziele w godz. 9-18

Ogród Czerwony (ul. 15 Grudnia 2a)

od poniedziałku do piątku w godz. 7-17

w soboty i niedziele w godz. 9-17

Przypominamy, że wstęp jest bezpłatny. Serdecznie zapraszamy!

Wczoraj, 16 października, w samo południe uroczyście została otwarta kolejna plenerowa wystawa fotograficzna w naszym Ogrodzie. Tym razem w obiektywie mistrzów znalazły się grzyby.

Iście jesienna aura nie przeszkodziła fotografom, naukowcom i miłośnikom przyrody zjechać się ze wszystkich niemal stron Polski: z Gdańska, Poznania, Łodzi, Warszawy, Krakowa i oczywiście z naszego regionu, aby uroczyście otworzyć tę niezwykłą ekspozycję razem z prezes Polskiego Towarzystwa Mykologicznego dr Martą Wrzosek.

Na wystawę „Grzyby – mistrzowskie rzeźby natury” zorganizowaną razem z Polskim Towarzystwem Mykologicznym w ramach kampanii Różnorodność – potęga życia dofinansowaną przez WFOŚiGW w Katowicach złożyło się 80 mistrzowskich makrofotografii wybitnych fotografów przyrody i jednocześnie jej wielkich miłośników – pań: Barbary Kudławiec, Aleksandry Radołowicz-Nieradzik i Bogusławy Jankowskiej oraz panów: Mirosława Wantocha-Rekowskiego, Tadeusza Bziuka, Romualda Cichosa, Marcina Karetty, Konrada Wiśniewskiego, Jarosława Szkodzika, Marka Siwulskiego i Mateusza Walczaka.

Po obejrzeniu wystawy odbyło się seminarium, podczas którego swoje wykłady mieli: dr Marta Wrzosek, która w zajmujący sposób opowiedziała, czym jest Funga – siostra Flory i Fauny, dr Izabela Kałucka z Uniwersytetu Łódzkiego, która opowiedziała o przymierzu grzybów i roślin, czyli o mykoryzie, i mgr inż. Kamil Kędra z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, który przedstawił temat ochrony grzybów.

Dziękujemy serdecznie za promocję wszystkim mediom, które informowały o wydarzeniu, ale szczególnie tym dziennikarzom, którzy byli wczoraj razem z nami: red. Beacie Smadze-Seyboth z ekipą TVP3 Katowice, red. Natalii Siucie z Radia Express oraz red. Agnieszce Strzelczyk z Radia eM.

Zachęcamy do przyjrzenia się różnorodności świata grzybów, świata niezwykle fascynującego i zaskakującego swym bogactwem form, kształtów i kolorów. A interesujące opisy do zdjęć, przygotowane przez naukowców z Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, z całą pewnością wiele wyjaśnią i pozwolą zrozumieć, jak różnorodny to świat, znacznie bliższy zwierzętom niż roślinom. Serdecznie zapraszamy w godzinach otwarcia Ogrodu!

Galeria zdjęć z wernisażu

Materiały informacyjne o wystawie można odebrać w biurze Śląskiego Ogrodu Botanicznego lub pobrać TUTAJ

Dziś obchodzimy Światowy Dzień Zwierząt. Pomysł ustanowienia Światowego Dnia Zwierząt narodził się w 1931 r. we Florencji podczas konferencji ekologów, którzy pragnęli zwrócić uwagę na problem gatunków zagrożonych wyginięciem.

Wybór daty, czyli 4 października nie pozostawiał wielu wątpliwości, wtedy bowiem obchodzone jest wspomnienie św. Franciszka z Asyżu, patrona zwierząt, ekologów i ekologii. Św. Franciszek swoją postawą względem przyrody nieożywionej i ożywionej (której przedstawicieli nazywał wprost swoimi braćmi i siostrami) zachęcał do jej poszanowania i dobrego traktowania, często również występował w obronie rozmaitych stworzeń.

W Polsce Światowy Dzień Zwierząt został zorganizowany po raz pierwszy w 1993 roku, natomiast corocznie święto doczekało się rozwinięcia w postaci całego Światowego Tygodnia Zwierząt, a październik ogłoszono Miesiącem Dobroci dla Zwierząt. Jest to okazja, aby zwrócić szczególną uwagę na warunki życia przedstawicieli świata fauny.

A świat to nadzwyczaj barwny, intrygujący i pełen wciąż czekających na wyjaśnienie tajemnic. To świat widzących w nocy oczu, drgających wibrysów, delikatnych poduszek łap wyczuwających ruchy Ziemi, uszu łowiących dźwięki spoza skali dostępnej człowiekowi, rozbudowanych systemów inteligencji pozwalających na korzystanie z takich umiejętności jak logiczne wnioskowanie, zapamiętywanie i przetwarzanie informacji, a następnie wykorzystywanie do własnych potrzeb. To świat ubarwiony emocjami i konwersacjami prowadzonymi w nieznanych nam, ludziom, językach. Ale to przecież nie znaczy, że nie możemy się porozumieć. I że nie możemy zadbać o to, żeby planeta, którą wspólnie dzielimy, była dobrym domem i przyjaznym miejscem dla wszystkich jej mieszkańców. Tym bardziej, że nie tylko zwierzęta są pośród nas, ale także my pośród nich.

21 września odbyło się XI posiedzenie Rady Naukowej Śląskiego Ogrodu Botanicznego.

W I części – wyborczej – wybrano Prezydium Rady, którego przewodniczącym został prof. dr hab. Jerzy Puchalski – dyrektor PAN Ogrodu Botanicznego Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie. Na I wiceprzewodniczącego wybrany został prof. dr hab. Wiesław Włoch, a na II wiceprzewodniczącego wybrano dra hab. Arkadiusza Nowaka, prof. Uniwersytetu Opolskiego. Funkcję sekretarza Rady Naukowej ŚOB objął mgr Damian Matynia – kierownik biura Rady Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce.

Podczas II części spotkania omówiono działania naukowe, jakie prowadzone były w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w latach ubiegłych. Dyrektor placówki – dr Paweł Kojs – zaprezentował również działania, jakie zostaną podjęte w roku 2017 na polu nauki i edukacji.

Ciekawymi punktami spotkania były prezentacje: dr Magdaleny Maślak, która dotyczyła drugiej instytucji wchodzącej w skład Związku Stowarzyszeń – Śląski Ogród Botaniczny  – Ogrodu Botanicznego w Radzionkowie oraz prezentacja dr Joanny Jury-Morawiec, która podsumowała działania naukowe prowadzone w usytuowanej przy Śląskim Ogrodzie Botanicznym Pracowni Struktury Roślin Polskiej Akademii Nauk Ogrodu Botanicznego – Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie. Wiodącym tematem badawczym Pracowni jest wzrost promieniowy, w tym aktywność i mechanizmy funkcjonowania kambium, i procesy rozwojowe drzew.

W posiedzeniu Rady uczestniczył także prezes zarządu związku stowarzyszeń – Śląski Ogród Botaniczny dr Stanisław Piechula, który osobiście wręczył powołania w skład Rady Naukowej na czteroletnią kadencję przypadającą na lata 2016-2020.

W ostatnią niedzielę lata, 18 września, w Śląskim Ogrodzie Botanicznym obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Geologa. Tym razem koordynatorzy Śląskiego Kalendarza Ekologicznego – projektu prowadzonego w naszym Ogrodzie od 2012 roku – skupili się nie na tym co na Ziemi, ale w jej wnętrzu: tuż pod powierzchnią i w głębokich jej warstwach.

Zaproszeni goście: geolodzy, hydrolodzy i geografowie oraz osoby wykorzystujące osiągnięcia geologii w codziennej pracy, jak np. geodeci, ale także pasjonaci naszej planety dzielili się swą wiedzą zarówno podczas seminarium, jak i licznych warsztatów i pogadanek, które rozpoczęły się w samo południe.

Wśród zaproszonych gości znaleźli się edukatorzy z Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera z Jaworzna, z którym Śląski Ogród Botaniczny współpracuje od kilku lat. Oni, jak mało kto, wiedzą, jak zainteresować budową i historią naszej planety oraz licznymi procesami, które zachodzą w jej obrębie.

Porad, jak wykorzystać zdobycze geologii np. podczas budowy domu czy kopania studni, udzielał Andrzej Bezkorowajny przy swoim gęsto obleganym stoisku, gdzie poza tym prezentował liczne okazy skał i minerałów oraz uczył, jak znaleźć te najcenniejsze. Na innych stoiskach można było przyjrzeć się różnym skałom i minerałom czy okazom paleontologicznym przez mikroskop.

Nie mogło zabraknąć wycieczki do kamieniołomu w Mokrem, na którą pod przewodnictwem geografa Łukasza Fuglewicza udało się prawie 30 osób – dzieci i dorosłych, aby poznać obszar Mikołowa przez pryzmat historii geologicznej Ziemi i dowiedzieć się, do czego służył kamieniołom lokalnej społeczności przed setkami lat. W trakcie wycieczki zatrzymano się również przy ulach, które niedawno powstały w drugiej części Ogrodu, gdzie Łukasz Przybył z pasieki edukacyjnej Skrzydlaci Przyjaciele opowiedział o życiu pszczół i pokazał, jak żyją te niezwykle cenne dla nas owady.

Szereg warsztatów i zabaw również nawiązywało do Ziemi i jej najbliższego otoczenia: była gra XXL „GEOślady dziejów Ziemi”, były żywe kamienie i lepienie w glinie. Dzieci budowały struktury z kryształów, płukały złoto i wraz z rodzicami zaglądały do Rodzinnej Skrzyni Drogocennych Kamieni. Na kiermaszu rękodzieła zaś dominowały kramy z biżuterią i ozdobami z naturalnych kamieni.

Uwielbiana przez Zielonych Odkrywców comiesięczna gra terenowa również była o tematyce geologicznej. Uczestnicy odpowiadali na pytania związane ze skałami, muszlami, surowcami budowlanymi wykorzystywanymi w codziennym życiu, zjawiskiem erozji, powstawaniem piasku i różnymi niesamowitymi bogactwami Ziemi, które tworzyły się w jej wnętrzu przez miliony lat.

Żadne święto ekologiczne w Śląskim Ogrodzie Botanicznym, niezależnie od tematu głównego, nie może się obejść bez kącika ogrodnika, gdzie samodzielnie sieje się i sadzi, certyfikowanych zabawek dla najmłodszych i rodzinnej strefy gier planszowych.

Kolejne święto, ostatnie w tym roku, już za niespełna miesiąc – 16 października – Światowy Dzień Żywności.

Dziś w naszym Ogrodzie gościmy wybitnych naukowców – dendrologów na V Konferencji Naukowej „Metody Analizy Wzrostu Promieniowego Drzew w Badaniach Dendrochronologicznych”.

O godzinie 10 rozpoczęła się pierwsza sesja referatowa, w której jako pierwsza wystąpiła Marta Jańczak-Pieniążek, która na co dzień pełni w naszym Ogrodzie funkcję kuratora Kolekcji Naukowych i Zachowawczych, przedstawiając referat pt. „Porównanie struktury włókien tensyjnych, normalnych i opozycyjnych na przykładzie  robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia L.)”.

W dalszej kolejności wystąpią: Mirela Tulik, Joanna Jura-Morawiec z referatem „Możliwości kwantyfikacji cech elementów przewodzących w drewnie”, Aldona Gizińska, która przedstawi referat pt. „Formowanie pierścieniowej naczyniowości pierwszych przyrostów drewna Quercus robur L. w warunkach naturalnych i hodowlanych” oraz Adam Miodek z referatem o analizie ścian antyklinalnych i peryklinalnych komórek kambium oraz ich pochodnych we wczesnych etapach wzrostu włókien drzewnych.

W kolejnych sesjach referatowych swoje wystąpienia będą mieli: dyrektor Śląskiego Ogrodu Botanicznego Paweł Kojs, Wiesław Włoch, Anna Wilczek, Katarzyna Łuszczyńska, Małgorzata Wistuba, Ireneusz Malik, Sławomir Wilczyński, Bogdan Wertz i wielu innych znakomitych naukowców.

Plan konferencji do pobrania TUTAJ

Końcówka lata to bardzo barwny czas w sadzie. To właśnie we wrześniu i w październiku dojrzewa większość drzew owocowych. Na przykład przepyszne gruszki odmiany ‘Salisbury’ i ‘Kongresówka’. Podczas wizyty w sadzie najbardziej jednak przykuwają wzrok jabłonie uginające się pod ciężarem różnokolorowych owoców – ‘Kalwilka Ukraińska’ czy ‘Piękna Ołtarzewska’. Jednak na więcej smacznych jabłek musimy poczekać około miesiąca, kiedy dojrzeje jeszcze więcej odmian jabłoni.

Marta Jańczak-Pieniążek,

kurator Kolekcji Naukowych i Zachowawczych